Droes

Droes

Symptomen

De tijd tussen besmetting en het ontwikkelen van de symptomen is ongeveer 2 tot 6 dagen. Meestal begint het met koorts, niet eten en daarna het opzwellen van de lymfeknopen. De lymfeknopen worden abcessen en breken naar buiten. Soms breken de lymfeknopen naar de keel of in de luchtzak door en zie je alleen dikke neusuitvloeiing. Een paard met droes kan ook wat benauwd worden door de zwelling rond de keel.

Diagnose

Bij twijfel kan een dierenarts een abces aanprikken of een keelswab nemen en de bacterie kweken. Ook is het mogelijk om met behulp van bloedonderzoek antilichamen aan te tonen.

Behandeling

Als de lymfeknopen al gezwollen zijn, zullen de abcessen moeten rijpen en doorbreken. Eventueel kan dat proces versneld worden door de huid ter hoogte van de lymfeknopen te scheren en in te smeren. Soms kan een abces geopend worden. Na het doorbreken kan het abces gespoeld worden met een verdunde jodiumoplossing.

Het paard moet gedurende het ziekteverloop in de gaten worden gehouden of het benauwd wordt en of het blijft eten en drinken. Soms worden wat pijnstillende en ontstekingsremmende middelen gegeven.
Antibiotica is discutabel en wordt in ieder geval afgeraden als de lymfeknopen eenmaal gezwollen zijn. Er zijn aanwijzingen dat antibioticagebruik in dat geval aanleiding kan zijn tot het ontstaan van verslagen droes. Eventueel kan antibiotica gegeven worden in de vroegste fase van de ziekte, als het paard koorts heeft maar nog geen zwelling van de lymfeknopen. Als het paard complicaties krijgt is het vaak juist wel noodzakelijk om antibiotica te gaan gebruiken.

Verspreiding

De verspreiding van de bacterie die de droes veroorzaakt verloopt voornamelijk via de pus uit de opengebroken abcessen en neusuitvloeiing van zieke paarden. De pus wordt verspreid door direct contact tussen paarden maar ook indirect bijvoorbeeld via verzorgers of besmette voorwerpen. De bacterie kan ook enkele weken in de omgeving overleven als er optimale omstandigheden zijn. Er zijn ook paarden die drager zijn, waarbij de bacterie in hun luchtzak huist zonder dat die paarden ziek zijn. Deze dragers kunnen de bacterie wel uitscheiden en telkens ervoor zorgen dat nieuwe paarden ziek worden. Met behulp van een bacteriële kweek van een luchtzakspoeling kan een drager worden vastgesteld.

Management

Bedrijven met een geval van droes moeten geen paarden naar een ander bedrijf laten gaan en geen paarden van een ander bedrijf toelaten om verspreiding te voorkomen. De zieke paarden moeten geïsoleerd worden met strikte hygiënische maatregelen, zoals aparte verzorgers en stalbenodigdheden die niet bij de andere paarden komen. De andere paarden moeten twee keer daags getemperatuurd worden om nieuwe gevallen snel op te sporen. Een nieuw geval wordt pas infectieus voor andere paarden als er pus uit de abcessen komt of via de neusuitvloeiing, en kan op die manier tijdig naar de zieke paarden verplaatst worden.

Een paard dat droes heeft gehad scheidt nog 4 tot 6 weken de bacterie uit. Over het algemeen is daarom het advies om tot 6 weken na het herstel (dat betekent geen koorts meer en geen zichtbare uitvloeiing uit een abces of de neus) van het laatste paard de stal gesloten te houden. Na twee weken zijn de risico’s wel al een stuk minder mits de bedrijven een goed hygiënisch protocol hebben aangehouden, een huishoudelijke reiniging hebben ondergaan en daarna ontsmetting van de stallen en andere besmette ruimtes met bijvoorbeeld Halamid of chloor is uitgevoerd. Een weide waar paarden met droes hebben gestaan kan nog 4 weken besmettelijk zijn.

Preventie

Laat je paard geen direct contact hebben met paarden van een andere stal en gebruik altijd een eigen emmer en vers water op wedstrijden. Er bestaat een mogelijkheid om te vaccineren tegen droes. Deze vaccinatie gaat onder het slijmvlies in de bovenlip van het paard. Deze vaccinatie kan in sommige situaties wenselijk zijn maar heeft ook nadelen die het best per situatie besproken kunnen worden met de eigen dierenarts.

Complicaties

Droes is niet een geheel ongevaarlijke ziekte. Er zijn vele complicaties die het ziekteverloop kunnen bemoeilijken en zelfs de dood tot gevolg kunnen hebben. Het meest bekende voorbeeld is verslagen droes, waarbij in de inwendige lymfeknopen ook abcessen gaan vormen. Een ander voorbeeld is Morbus maculosus waarbij er een overgevoeligheidsreactie van het lichaam optreedt na het doorlopen van de ziekte. Ook een longontsteking of een borstvliesontsteking zijn gevreesde complicaties.

Tekst: Lieuwke Kranenburg, dierenarts Dip ECEIM, Bestuurslid GGP (Groep Geneeskunde van het Paard)

Droes en wedstrijden

De KNHS kan het organisaties niet verbieden om wedstrijden te organiseren op bedrijven waar droes heerst. Juridisch en reglementair gezien is dit niet mogelijk. Spreekt voor zich dat het nooit wenselijk is om paarden bijeen te brengen op een terrein waar zieke dieren zijn. Als een bedrijf alle paarden met droes (en paarden die mogelijk besmet zijn) direct en goed isoleert van de rest van de paarden, is er vaak wel veel meer mogelijk om op verantwoorde manier bepaalde activiteiten doorgang te laten vinden. Maar dit is altijd afhankelijk van de situatie op het betreffende bedrijf. 

Het advies van de KNHS is dan ook om geen wedstrijden te organiseren op bedrijven waarvan bekend is dat er droes heerst. De verantwoordelijkheid voor het annuleren van een wedstrijd ligt in het geval van droes echter niet bij de KNHS, maar bij de organisatie of bedrijfseigenaar.  Uiteraard heb je als eigenaar ook een eigen verantwoordelijkheid.

Omdat je nooit zeker bent of paarden iets bij zich dragen, is het altijd belangrijk om bewust om te gaan met hygiëne maatregelen als je met je paard op ander terrein bent. Laat je paard daarom geen direct contact hebben met paarden van een andere stal en gebruik op wedstrijden altijd een eigen emmer en vers water. Vermijd ook zelf uitgebreid contact met voor jouw vreemde paarden.